SORULU, CEVAPLI VE İÇTİHATLI
İŞÇİNİN GEÇERLİ VE HAKLI NEDENLERLE (TAZMİNATLI VE TAZMİNATSIZ) İŞTEN ÇIKARILMASI
* İŞ SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİ NEDENLE FESH EDİLMESİ
* 4857 SAYILI Ä°Åž KANUNU'NDA Ä°Åž GÃœVENCESÄ°NÄ°N KAPSAMI
* İŞÇİNİN İŞE İADE EDİLMESİ VE İŞE BAŞLATILMAMASININ SONUÇLARI
* SAĞLIK NEDENLERİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHEDİLMESİNİN USUL VE ESASLARI
* İŞVERENİN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ DERHAL FESH ETMESİNİ GEREKTİRECEK AHLAK VE İYİNİYET KURALLARINA UYMAYAN HALLER VE BENZERLERİ
* İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN AHLAK VE İYİ NİYET KURALLARINA AYKIRILIKTAN DERHAL FESH EDİLMESİNDE SÜRE
* İŞVEREN TARAFINDAN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ DERHAL FESH ETMESİNİ GEREKTİRECEK ZORLAYICI SEBEPLER
* İŞÇİNİN GÖZALTINA ALINMASI VEYA TUTUKLULUĞU SEBEBİYLE İŞ SÖZLEŞMESİ DERHAL FESH EDİLMESİ
* ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİK
* İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESH EDİLMESİ İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLARA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI VE DEĞERLENDİRMELERİ
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİ NEDENLE FESH EDİLMESİ
Â
I- GEÇERLİ NEDEN NEDİR?.................................................................................................. 11
II- GEÇERLİ NEDENLER........................................................................................................ 20
A- İŞÇİNİN YETERSİZLİĞİNDEN KAYNAKLANAN SEBEPLER................................. 20
B- İŞÇİNİN DAVRANIŞLARINDAN DOĞAN SEBEPLER............................................. 21
C- Ä°ÅžYERÄ°NDEN KAYNAKLANAN SEBEPLER............................................................ 21
1- İşyeri Dışından Kaynaklanan Sebepler ................................................................. 21
2- İşyeri İçi Sebepler .................................................................................................... 22
III- GEÇERLİ NEDENLE FESİHİN SON ÇARE OLMASI..................................................... 22
IV- FESİH İÇİN GEÇERLİ KABUL EDİLMEYEN NEDENLER............................................. 22
V- GEÇERLİ NEDENLE İŞ SÖZLŞMESİNİN FESHİ NASIL YAPILIR?............................. 23
VI- GEÇERLİ NEDENLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI................................................ 23
A- HAKLI FESİH GEÇERSİZ FESİH AYRIMI................................................................ 23
B- İŞÇİNİN VERİMSİZ ÇALIŞTIĞINA İLŞKİN TESPİTİN BULUNMAMASI................ 24
C- İŞÇİNİN PERFORMANS KRİTERİNİN ÖNCEDEN BELİRLENMESİ..................... 27
D- Ä°Åž BÄ°TÄ°MÄ° SONRASI Ä°ÅžYERÄ°NÄ° TERK ETMEYEREK EYLEM YAPMA ............... 30
E- 4857 SAYILI İŞ KANUNU'NUN YİRMİALTINCI MADDESİNDE DÜZENLENEN HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN GEÇERLİ FESİH İÇİN ARANMAMASI............................................................................................................ 32
F- İŞÇİNİN SAVUNMASININ ALINMASI........................................................................ 34
G- İŞÇİ HAKKINDA DEĞİŞİK ALACAKLILAR TARAFINDAN HACİZ UYGULANMASI 37
H- SEKTÖRDE YAŞANAN KRİZ..................................................................................... 40
I- İŞÇİNİN YASADIŞI ÖRGÜT ÜYELİĞİNDEN HÜKÜM GİYMESİ.............................. 42
İ- İŞÇİNİN İHTİYAÇ FAZLASI OLMASI........................................................................... 44
K- Ä°ÅžLETME GEREKLERÄ° Ä°LE FESÄ°HTE DÄ°KKAT EDÄ°LECEK HUSUSLAR.............. 45
L- EMEKLİLİK YAŞINA GELEN PERSONELİN İŞTEN ÇIKARILMASI...................... 49
M- İŞ İLİŞKİSİNİN İŞVEREN YÖNÜNDEN SÜRDÜRÜLEMEMESİ............................ 51
N- EKONOMİK KRİZ SEBEBİYLE ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARMA.................................. 52
O- FESHİN SON ÇARE OLMASI.................................................................................... 52
P- İŞÇİNİN İŞYERİNDE OLUMSUZLUKLARA YOL AÇAN DAVRANIŞLARI.............. 55
R- İŞİ ERKEN TERK ETME............................................................................................ 56
Â
İKİNCİ BÖLÜM
4857 SAYILI Ä°Åž KANUNU'NDA Ä°Åž GÃœVENCESÄ°NÄ°N KAPSAMI
Â
I- Ä°Åž GÃœVENCESÄ° NEDÄ°R?..................................................................................................... 59
II- Ä°Åž GÃœVENCESÄ°NÄ°N KAPSAMI.......................................................................................... 60
A- İŞYERİ YÖNÜNDEN.................................................................................................... 60
B- İŞÇİ YÖNÜNDEN......................................................................................................... 61
1- İşçinin İşveren Vekilliği............................................................................................ 61
2- İşçinin Kıdemi............................................................................................................ 61
C- SÖZLEŞME YÖNÜNDEN........................................................................................... 62
III- TÜRKİYE'DE İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA YER ALAN İŞÇİ SAYISI ................... 62
IV- Ä°Åž GÃœVENCESÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N YARGITAY KARARI......................................................... 63
Â
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞÇİNİN İŞE İADE EDİLMESİ VE İŞE BAŞLATILMAMASININ SONUÇLARI
Â
I- FESİH BİLDİRİMİNE DAVA AÇILMASI............................................................................ 65
A- FESİH BİLDİRİMİNE DAVA AÇMA SÜRESİ............................................................ 65
B- DAVANIN GÖRÜLME SÜRESİ.................................................................................. 65
II- MAHKEMENİN İŞE İADE KARARI VERMESİNİN SONUÇLARI................................... 65
A- İŞÇİNİN İŞE BAŞLAMA SÜRESİ............................................................................... 65
B- İŞÇİNİN İŞE BAŞLAMAMASI.................................................................................... 66
C- İŞÇİNİN İŞVEREN TARAFINDAN İŞE BAŞLATILMAMASI VE SONUÇLARI....... 66
D- İŞÇİNİN İŞYERİNDE İŞE BAŞLAMASI..................................................................... 67
E- ÇALIŞILMIŞ GİBİ SAYILAN DÖRT AYLIK SÜRENİN SİGORTA PRİMİ................ 67
III- İŞ GÜVENCESİ İLE İLGİLİ ÖZET YARGI KARARLARI .............................................. 68
IV- Ä°Åž GÃœVENCESÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N YARGITAY KARARLARI................................................. 69
A- İŞE İADEDE DAVA AÇMA SÜRESİ VE ÖZELLİKLİ DURUMLAR.......................... 69
B- İŞE İADE DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN BAŞLANGICI...................... 71
C- ASKERLİK SONRASİ İŞE ALINMAYAN İŞÇİNİN İŞE İADE DAVASI AÇAMAMASI    72
D- İŞE İADE DAVASI DEVAM EDERKEN İŞÇİNİN İŞE BAŞLATILMASININ İŞÇİNİN HAKLARINA ETKİSİ  74
E- Ä°ÅžE Ä°ADE TEBLÄ°GATI.................................................................................................. 76
F- AVUKATI ARACILIĞI İLE İŞÇİNİN YAPTIĞI İŞE İADE BAŞVURUSUNUN GEÇERLİ OLACAĞI 80
G- İŞ GÜCÜ FAZLALIĞI VE FESHİN SON ÇARE OLMASI......................................... 86
H- SOMUT BELGE İBRAZ EDİLMEDEN İŞÇİ BEYANLARINA GÖRE FESHİN GEÇERLİ OLDUĞUNA KARAR VERİLMEMESİ             88
I- İŞÇİNİN İŞE İADE DAVASINI KAZANIP İŞBAŞI YAPMAMASI............................... 89
İ- İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA OLANLARIN SENDİKAL TAZMİNAT İSTEYEMEYECEĞİ          91
Â
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SAĞLIK NEDENLERİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHEDİLMESİNİN USUL VE ESASLARI
Â
I- SAĞLIK NEDENİYLE İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİNİN KOŞULLARI ..... 94
A- İŞÇİNİN KENDİ KASTIYLA HASTALIĞA YAKALANMASI..................................... 94
B- İŞÇİNİN KENDİ KUSURU DIŞINDA HASTALIĞA YAKALANMASI....................... 95
II- HASTALANAN VE KAZAYA UĞRAYAN İŞÇİ İÇİN İŞVERENCE YAPILMASI GEREKENLER       96
A- HASTALIK (RAPORLULUK) SÜRESİ İÇERİSİNDE ÜCRET................................... 96
B- Ä°Åž KAZASINI BÄ°LDÄ°RME............................................................................................. 96
C- KIDEM TAZMİNATI ÖDENMESİ............................................................................... 96
III- SAÄžLIK RAPORUYLA Ä°LGÄ°LÄ° YARGITAY KARARI.................................................... 97
BEŞİNCİ BÖLÜM
İŞVERENİN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ DERHAL FESH ETMESİNİ GEREKTİRECEK AHLAK VE İYİNİYET KURALLARINA UYMAYAN HALLER VE BENZERLERİ
Â
I- İŞÇNİN İŞVERENİ YANILTMASI..................................................................................... 100
II- Ä°ÅžVEREN HAKKINDA ASILSIZ Ä°SNAT VE Ä°HBARLARDA BULUNMA, HAKARET ETME 100
III- İŞÇİNİN BİR BAŞKA İŞÇİYE CİNSEL TACİZDE BULUNMASI................................ 101
IV- İŞÇİNİN SATAŞMASI VEYA UYUŞTURUCU KULLANMASI.................................. 101
V- İŞÇİNİN HIRSIZLIK YAPMASI VE GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMASI...................... 101
VI- İŞÇİNİN İŞYERİNDE SUÇ İŞLEMESİ........................................................................... 102
VII- DEVAMSIZLIK............................................................................................................... 102
VIII- İŞÇİNİN GÖREVİNİ YAPMAMASI.............................................................................. 102
IX- İŞÇİNİN VERDİĞİ ZARAR NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESH EDİLMESİ..... 102
A- İŞÇİNİN VERMİŞ OLDUĞU ZARARIN İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ, ZARARIN TESPİTİ VE TAZMİNİ      103
1- İşçinin Vermiş Olduğu Zararın İş Sözleşmesine Etkisi ..................................... 103
2- İşçinin Vermiş Olduğu Zararın İşyeri Yetkililerince Tespit Edilmesi ............... 104
3- İşçinin Vermiş Olduğu Zararın Uzman Kişilerce Tespiti.................................... 104
4- İşçi Tarafından Zararın Tazmini............................................................................ 104
B- AHLAK VE Ä°YÄ° NÄ°YET KURALLARINA AYKIRILIÄžA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N YARGITAY KARARLARIÂ 105
1- İşçinin Kusurlu Davranışı İle İşverene Zarar Vermesi......................................... 105
2- İşçinin Vermiş Olduğu Zarar Nedeniyle Haklı Fesih........................................... 107
3- İş Sözleşmesinin Tazminata Hak Kazanmayacak Şekilde Sona Erdiğinin İspatı 110
4- İşçinin İşverene Zarar Vermesi.............................................................................. 111
5- İşçinin Kusurlu Davranışlarıyla İşvereni Zarara Uğratması................................ 112
6- İşverenin İş Sözleşmesini Fesh Ettikten Sonra İşçinin Emeklilik Başvurusu Yapması            114
7- Zarar Nedeniyle Fesihte Hak Düşürücü Sürenin Başlangıcı............................. 115
8- İşçinin Verdiği Zararın Otuz Günlük Ücretinden Az Olması............................. 118
9- İşçinin İşverene Hakaret Etmesi............................................................................ 121
10- İşyeri Dışında Uyuşturucu Kullanma.................................................................. 122
11- İşçinin İzin Günü Dinlenirken Alkol Alması...................................................... 125
12- İşverenin İş İçin Tahsis Ettiği Aracın Alkollü Kullanılması............................. 127
13- İşçinin Sadakat Borcuna Aykırı Davranması..................................................... 130
14- Ä°ÅŸyerini Ä°zinsiz Ve Mazeretsiz Terk Etme........................................................... 133
15- Ä°ÅŸi YavaÅŸlatma....................................................................................................... 135
Â
ALTINCI BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN AHLAK VE İYİ NİYET KURALLARINA AYKIRILIKTAN DERHAL FESH EDİLMESİNDE SÜRE
Â
I- İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN DERHAL FESH EDİLME SÜRESİ.... 136
II- İŞ SÖZLEŞMESİNİN DERHAL FESH EDİLME SÜRESİ İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI          137
 A- ALTI İŞ GÜNLÜK SÜRENİN ÖNEMİ...................................................................... 137
B- Ä°ÅžE Ä°ADE DAVASINDA ALTÄ° Ä°Åž GÃœNLÃœK SÃœRENÄ°N DÄ°KKATE ALINMAMASI.. 140
C- HAKLI FESİHTE GEÇERLİ NEDEN İÇİN ARANAN ŞEKLİ KOŞULLARIN ARANMAYACAĞI    141
Â
YEDİNCİ BÖLÜM
İŞVEREN TARAFINDAN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ DERHAL FESH ETMESİNİ GEREKTİRECEK ZORLAYICI SEBEPLER
Â
İŞVEREN TARAFINDAN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ DERHAL FESH ETMESİNİ GEREKTİRECEK ZORLAYICI SEBEPLER................................................................................................................................................ 143
Â
SEKİNCİ BÖLÜM
İŞÇİNİN GÖZALTINA ALINMASI VEYA TUTUKLULUĞU SEBEBİYLE İŞ SÖZLEŞMESİ DERHAL FESH EDİLMESİ
Â
I- İŞÇİNİN TUTUKLANMA NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİ............ 144
A-TUTUKLANMA NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİ.................. 144
B- İŞÇİNİN KIDEMİNE GÖRE İŞ SÖZLEŞMESİNİN HAKLI FESH EDİLME ZAMANI 144
II- TUTUKLANMA NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİNİN SONUÇLARI 145
A- TUTUKLANMA NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİ FESHEDİLEN İŞÇİYE KIDEM TAZMİNATI ÖDENİR Mİ?              145
B-TUTUKLANMA NEDENİYLE BEKLEME SÜRESİNDEN SONRA İŞ SÖZLEŞMESİ FESHEDİLEN İŞÇİYE İHBAR TAZMİNATI ÖDENİR Mİ?.............................................................................................................................. 145
C- SÖZLEŞME TÜRÜNÜN TAZMİNATA HAK KAZANMAYA ETKİSİ VAR MI?
D- İŞÇİNİN TUTUKLANMA SONUCUNDA BERAAT ETMESİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİNİ ETKİLER Mİ?             146
E- TUTUKLANAN İŞÇİNİN İŞTEN ÇIKIŞININ VERİLMESİ........................................ 146
F-İŞVERENİN BEKLEME SÜRESİ DOLMADAN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESH ETMESİ      146
III- İŞÇİNİN YASADIŞI ÖRGÜT ÜYELİĞİNDEN HÜKÜM GİYMİŞ OLMASINA İLİŞKİN YARGITAY KARARI    146
Â
DOKUZUNCU BÖLÜM
ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİK
Â
I- İŞ SÖZLEŞMESİ İLE OLUŞTURULAN ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİK.. 149
A- İŞ SÖZLEŞMESİNDE İŞÇİNİN YAPACAĞI İŞİN BELİRTİLMEMİŞ OLMASI.... 149
B- İŞ SÖZLEŞMESİNDE İŞÇİNİN UNVANININ BULUNMASI................................... 150
C- İŞ SÖZLEŞMESİNDE YAPILACAK İŞİN BELİRTİLMİŞ OLMASI....................... 150
D- ÇALIŞMA SAATLERİNDE DEĞİŞİKLİK................................................................. 150
E- İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNDE BELİRTİLEN İŞYERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ...... 151
F- İŞ SÖZLEŞMESİNDE ÇALIŞMA KOŞULLARI DEĞİŞİKLİĞİNDE İŞVERENE YETKİ VERİLMESİ           151
II- İŞVEREN TARAFINDAN İŞ SÖZLEŞMESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİNİN USUL VE ESASLARI            152
A- İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRÜNÜN DEĞİŞİKLİK ÜZERİNDE ETKİSİ............................ 152
B- İŞÇİYE YAZILI BİLDİRİM.......................................................................................... 152
C- İŞÇİNİN YAZILI CEVABININ BEKLENİLMESİ........................................................ 152
D- İŞÇİNİN ÇALIŞMA KOŞULLARINDAKİ DEĞİŞİKLİK ÖNERİSİNİ KABUL ETMESİ 152
E- İŞ SÖZLEŞMESİNİN ESKİ KOŞULLARLA DEVAM ETMESİ.............................. 152
F- ÇALIŞMA KOŞULLARINDAKİ DEĞİŞİKLİK ÖNERİSİNİ KABUL ETMEYEN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİ..................................................................................................................................... 152
III- ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİĞE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI.... 153
A- AYNI KOŞULLARLA BİR BAŞKA ŞEHİRDE ÇALIŞMA........................................ 153
B- İŞÇİNİN TAYİN EDİLDİĞİNE DAİR TAYİN YAZISININ OLMAMASI.................... 157
C- BAŞKA BİR ŞEHİRDE GÖREVLENDİRİLEN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESH ETMESİ        158
D- İŞÇİNİN NAKİL YETKİSİNİN KÖTÜYE KULLANILMAMASI................................. 159
Â
ONUNCU BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESH EDİLMESİ İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLARA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI VE DEĞERLENDİRMELERİ
Â
I- İŞ SAATLERİ DIŞINDA İŞYERİNDE EYLEM YAPAN İŞÇİ TAZMİNATSIZ İŞTEN ÇIKARILIR MI?  162
II- SATIŞLARDAKİ AZALMA PERFORMANS DÜŞÜKLÜĞÜNE BAĞLANARAK İŞÇİ TAZMİNATSIZ İŞTEN ÇIKARILIR MI?    165
III- İŞVEREN ALEYHİNE TANIKLIK YAPAN İŞÇİ İŞTEN ATILIRSA TAZMİNATA HAK KAZANIR MI?             168
 IV- DOKTOR OLMADIĞI HALDE DOKTOR ÖNLÜĞÜ GİYİP HASTALARA BAKIM YAPAN İŞÇİ İŞTEN ATILABİLİR  170
 V- ALDIĞI ÜCRETLE GEÇİNEMEDİĞİ GEREKÇESİYLE İŞTEN AYRILAN İŞÇİYE KIDEM TAZMİNATI ÖDENİR Mİ?    172
VI- SİGARA İÇEN İŞÇİ İŞTEN ATILIR MI?....................................................................... 173
VII- BAŞKA BİR İŞÇİNİN KREDİ KARTI İLE ALIŞVERİŞ YAPMAK HAKLI FESİH NEDENİ  175
Â
EKLER
Ek-1:     İşverenin İşçiden İş Sözleşmesinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Talep Yazısı .. 177
Ek-2:     İşçinin İş Sözleşmesi Değişikliğine Onay Vermesine İlişkin Yazı .......................... 178
Ek -3:    İşçiye Ücret Kesme Cezası Verilmesine İlişkin İşçiye Yazılan Yazı Örneği........... 179
Ek-4:     İşçiden Savunma Alma Yazısı Örneği ................................................................... 180
Ek-5:     İşçinin Kendi İsteği İle İşten Ayrılması Durumunda İşverene Vermesi Gereken Belge Örneği         181
Ek-6:     Çalışma Belgesi ...................................................................................................... 182
Ek-7:     İşçiye İhbar(Süresi) Öneli Verilmesine İlişkin Yazı Örneği...................................... 183
Ek-8:     İş Sözleşmesinin Feshedilmesine İlişkin Yazı Örneği............................................. 184
Ek-9:     İşçiye Yapılacak Uyarıya İlişkin Yazı Örneği........................................................... 185
Ek-10:   İşçinin Vermiş Olduğu Zararın Tespitine İlişkin Tutanak.......................................... 186
Ek-11:   İşçinin Vermiş Olduğu Zararın Miktarını Tespit Eden Bilirkişi Raporu..................... 187
Â
Ä°LGÄ°LÄ° KANUN MADDELERÄ°................................................................................................ 188
YARARLANILAN KAYNAKLAR......................................................... 206 |
